Arek Arek nJombang

Sabrank Suparno

Rék...! iku ta séng dadi pilian arepmu. Pêngkêrak-pêngkêrék ndokor andél, riwa-riwi turut dalan, sruwat-sruwit têngah sawah, grumbal-grumbul nduk prapatan, gak luwih becik-ta, koên méngkés klambi, nyéncéng clono, ayo wésoh, silo, angên-angên pituturé embah embah biyén. Embah tau crito rék...! Léé...cong....titénono mbésok lék ono rejané jaman: Gabusé kérêm, munculé watu itêm. Kali bakal ilang kêdungé. Pasar ilang kêmlandangé.Wong wadon ilang wadhsiné-satrio gugur toponé. Wong orép koyok iwak nduk njero jublang, kabéh podo mêndhêm, kejobo seng iso mêndêm.

Titénono nduk, Arek Ayu! Lék wes ono waloh di anjang-anjangi, wong nggolék sandang pangan koyok gabah diintêri. Séng elor mlayu ngedol, seng kedol melayu ngalor. Séng etan mlayu ngulon-séng kulon mlayu ngétan. Lék ono wong iso sogéh ndadak, iku mêrgo ketiban kêmbange loh. Kediri dadi kali, Blitar dadi latar, Suroboyo dadi rowo. Lee.....iling-ilingen yo.....! Réngén contong iku, bakalé nguwoh brondong. Mulané ta rek....! ayo mékér. Mêné-mêné iki, gêdhéné menungso mék sak kêris ukir. Biyén yo wis tau dikandakno, lek bakalé ono suworo gak ono rupo.

Hé...Cong....Lé....! Orép jaman sak’iki iku wés ndrawasi, opo mané séng nduwé anak wédok koyok ancék-ancék pucuk’é êri. Ono paribasane “katés maténg, budal kémpés moleh meteng. Orep koyok iwak kénék tubo. Dadi wong tuwo yo ojo ngawor. Kudu nduwé tutur lan sémbur. Mbedugalmu lérénono, ilingo, ngéngéamu ndukur pogo.

Rek....! lek koen ancéné arek nJombang, ayo nandéng pacul, senajan Pacul Gowang. Budal nang sawah nandur pari, tambah tuwek, tambah mênték, ndiluk gak mêdhéni. Nisoré pari aké kol kondang. Cekne nduwe Tambak e Beras. Ojo dijarno têgalmu bêro. Ditanduri tebu séng iréng, mêrgo Tebu Irêng ngunu akeh gulone. Sêlo-sêlae tebu kênék gae angon wêdus. Ngênténi opo mané katéné. Mosok ngunuaé ngênténi bosok é pêndêman bêléng. Cukulé hulêk-hulêk sêmi.

Ayo po’o....turu nisor longan, lémék an mêrang bantalan sapu gêrang, mlêtêt rogo, mêpês sukmo. Awak déwé iki cekné ero umêté sosor, galéné kangkung, ndoké blêdék, usué angén. Gak eléng ta, nduk Acéh karo Jember wes ono manggar di pangan iwak wadêr. Biyen jek awakmu rupo Ruh, lak wés tau janji se karo GustiAllah, lék bakalé gêlêm ngawulo. Malah omonganmu dibundêli, di cancang nduk pojok’ané klambi. Mulyo iku gak mék kênék di bayangno. Tuwas ngênténi koyok cukulé jamur ing mongso ketigo. Jaman sak iki iku, sak bêjo bêjané wong lali, jek bêjo wong séng éléng lan waspodo. Di ati-atiae jék ciloko, opo mané séng sêmbrono.

Rek, konco-konco, piro se suwene orep iki, wong ibarate mek mamper ngombeae. Maringunu lak sembojong nduk nisor sembujo. Seng becik bakal ketitik, seng olo bakal ketoro. Kabeh bakal ngunduh wohe pakerti. Cenceng-cenceng gak worong teles, aluwung boyo dijeguri pisan. Rawe-rawe rantas, malang-malang potong. Wes kadong gelem di kongkon orep, kudu wani ngadepi lakone orep, ibarate dukur digayok, endek di jambal. Urusane duduk wani ta gak, tapi bender ta salah. Lek bender wani masio gede. Lek salah, mundur masio cilik.

Ikilho rek, aji-aji kasektenmu, rapalen. “ya hu alla....yahu alla la ila haillalloh mukhammadarrosululloh”. Sipat kodrat, dulurku papat, limo panjer, enem jagat royo, pitu seng gawe arep, disekseni dulorku seng gak kerawatan, lahir bareng sedino kakang kawah adi ari-ari, sluman,slumun, slamet, ngluruk tanpo bolo, sekti tanpo aji-aji, menang tanpo ngasorake la khaula wala kuwwata illa billah.

Lagu nJombang Jaman Biyên
Joko pénthél
Joko pêntél ela-elo ayo lo........
Lopes mambu ayo mbu.....
Mbukak tenong ayo nong........
Nongko sabrang ayo brang.........
Brangkat kaji ayo ji..........
Jimat rojo ayo jo............
Joko pêntél ela-elo....